KOMPRERSÖR ARIZALARI

Araç klima sistemlerinde kompresör kilitlenmeleri sanıldığının aksine arıza değil, bir sonuçtur. Konuya bu açıdan yaklaşmak gerekir. Gerek sabit hacimli olsun gerekse değişken debili araçlarda kullanılan kompresör ekipmanları, doğru tasarımla seçilmiş, montaj ve servis işlemlerinde doğru prosedürler uygulanmışsa ömürleri diğer devre elemanları kadar uzun olmalıdır.

Özellikle ülkemizde kompresör kilitlenmeleri dediğimiz arızaların genel olarak sebebi bilinçsiz servis müdahaleleri, hatalı kullanım, nispeten kötü soğutucu akışkan seçimi, iki farklı cins yağın aynı kompresör kartelinde ikame edilmesi gibi faktörler sıralanabilir.

Kompresörler neden arıza yapar?

1- Kompresör hatalı montajdan arızalanır,

2- Kompresörler imalatçı verilerinin üzerindeki bir hızda döndürülürse arızalanır (genellikle max 3500Dev/dk).

3- Kompresöre likit akışkan girerse arızalanır.

4- Kompresör sistemin ısı yüküne göre küçük seçilmişse arızalanır.

5- Kompresörden sisteme giden yağ geri dönmez ise arızalanır.

6- Kompresöre uygun yapıda yağ konulmaz ise arızalanır.

7- İki farklı yapıda ve markada yağ konulursa arızalanır.

8- Yüksek basınç hattında tıkanma veya sürekli yüksek basınç altında çalışma halinde arızalanır.

9- Kayışın aşırı gergin olması veya gevşek olması(şaklama) halinde kompresör arızalanır.

10- Kasnakların aynı doğrultuda yerleştirilmemesi kompresör arızalarına yol açar.

11- Kompresörler  uygun olmayan tork değerleriyle sıkılması sebebi ile arızalanabilir.

Buradan da anlaşılacağı üzere kompresörlerin aynı araçta artarda kitlenmelerinin sebebi, çoğu uygulama da kompresöre bağlı değil, verilen servis hizmetinin prosedürlere göre uygulanmayışındandır.

Birinci evre sistem temizliği:

Otomobil uygulamalarında sistem temizliği servis bültenlerinde yayınlanmış solvent içerikli çözücücüler olabilir. Ancak altını çizmek gerekir ki seçilecek solvent mutlaka ilgili aracın servis bültenlerinde tanımlanmış olmalıdır. Zira yaklaşık 160 çeşit solvent bulunur ve bunların büyük kısmı elastomerlere (oring, hortum gibi) zarar verir.

Bu işlem için özel tasarlanmış pompalar kullanılabilir.

Bütün sistem temizlendikten sonra  sentetik yağların bir türü olan PAG sp46 ya da PAG sp100 yağlarıyla doldurulmuş olan kompresör sisteme bağlanabilir (otomobil için). Yağ cinsi ve miktarı konusunda en doyurucu bilgi araca ait servis bültenlerinden elde edilebilir.

İkinci evre  vakumlama:

Mutlaka iki kademeli ve 30lt/dk debili bir vakum pompası ile en az bir saat vakum uygulanmalıdır (pompa min 1500 mikron değerine ulaşabilmelidir).

Üçüncü evre Montaj:

İşlem esnasında özellikle alüminyum (manganlı) malzemelerin tork kurallarına uyulmalı, varsa braket, gövde bağlantıları kapak  kasnak ve kulak bağlantıları gereksiz bir stresle yüklenmemelidir. Tüm vidalar eşit torkta ve çapraz kuralına göre sıkılmalıdır. Özellikle arka  kapak ve sübap platesi değişimlerinde, alüminyum gövde üzerindeki saplama deliklerinin içerisine kaçan yağ birikintileri hava veya üstüp sarılmış ince bir tornavida ile delik içerisinden alınmalıdır. Aksi halde saplama deliği içerisinde kalan yağ kalıntıları üzerine vida sıkılmaya başladığında hidrolik etki oluşturarak gövdeyi çatlatmakta ve birçok servis teknisyeni bu durumu kompresör imalat hatası olarak değerlendirmektedir.

Varsa, braket ve ara ankastre bağlantı parçaları el ile tüm vidaları sonuna kadar sıkılmalı sonra anahtar uygulanmalıdır. Bağlantı vidalarının el ile boşluğu alınamıyorsa, kasıntı var demektir ve bu durum ileride kompresör gövde ve bağlantı kulaklarında stres oluşturur ve yüksek devirlerde ani kalkışlarda alüminyumun dayanımını aşar ve gövdeyi kırar. Onun için sıkı giden vidaya anahtar uygulanmamalı sıkışıklığın sebebi araştırılmalı ve ortadan kaldırılmalıdır.

Motor bölgesinde tüm vidalar mümkünse 9 kalite olmalıdır (9,9  - 9,8  gibi).

Kompresör bağlantı kulaklarında gereksiz raybalama, delik düzeltme gibi işlemlerden uzak durulmalı kompresör satıcısına temiz bir şekilde iade edilmelidir.

Son evre çalışma kontrolü:

Kompresör montajı bittikten sonra  sistem devreye alındığında, kayış şaklamamalı, çırpmamalı, kasnak üzerinde dönmemeli, 6pk ya da 8 pk kayışlarda özellikle en içte bulunan kayış kanalı deforme olmamalıdır. Kompresör kasnağında varsa avare gergi kasnaklarında anormal sesler aranmalı, ilk çalışma anında duyulan bu aşırı uğultulu çalışma sesleri kompresörün hatalı olabileceği şüphesi ile sökülmeli ve satıcısına temiz bir şekilde gönderilmelidir.

Kompresör iade edilecekse üzerinde en küçük deformasyon olmamalı, orijinal kasnağı bobini ve kapağı ile gönderilmelidir.

Klima sistemi bir bütün olarak incelenmeli, Çalışma anındaki sıcaklık bulguları gözden geçirilmelidir. Kompresör gövdesi asla soğumamalı 60 C nin altına düşmemelidir. Giriş rekoru karlanmamalıdır. Bunun aksi durumlar kompresöre likit soğutucunun girdiğini gösterir ki bu sistemde gerçek arıza kompresörde değil, expansion valfin değişimine kadar gidebilecek olan başka sebeplerden olabilir.

Tüm Fanlar kusursuz bir şekilde çalışmalıdır. Kompresör devreye girdiğinde evap. Fanları asgari birinci devirde çalıştığından e3min olunmalıdır. Kondenser basıncının en sıcak günlerde dahi 250psi nin üzerine çıkmasına izin verilmemeli, aksi halde kullanılan soğutucu akışkandan şüphe edilmelidir. Gerekirse işletme soğutucu akışkan markasını değiştirmeli akredite edilmiş bir silindir ile dolum yapılmalıdır.